REPORTA¯

WP: Jest przecie¿ tyle innych, cieplejszych miejsc na spêdzenie weekendu...

WI: Ale mimo aury mamy tutaj bardzo dobr¹ pozycjê.

WP: To wystawa nastawiona przede wszystkim na stereo. Czy mamy prawdziwy come-back stereo, czy to tylko pozory?

WI: NAD powsta³ jako firma stereo i w tym jesteœmy specjalistami, a sprzeda¿ urz¹dzeñ stereo jest w tej chwili tak dobra, jak dawno nie by³a. W naszej sprzeda¿y tak naprawdê nigdy nie zauwa¿yliœmy jakiejœ du¿ej zmiany w kierunku kina – zawsze sprzedawaliœmy raczej stereo, a systemy wielokana³owe pojawi³y siê jako coœ ekstra, obok stereo, a nie zamiast niego. Dlatego dla wielu firm nie jest to powrót, bo i nie by³o odwrotu, a te, którym siê to przytrafi³o, byæ mo¿e po prostu nie radzi³y sobie w stereo zbyt dobrze.

WP: Jaka jest przysz³oœæ odtwarzaczy w formie, jak¹ znamy, skoro coraz popularniejsze s¹ serwery z du¿ymi pamiêciami, albo wrêcz urz¹dzenia pozwalaj¹ce na odtwarzanie muzyki – radia i p³yt – prosto z Internetu?

WI: To powolny proces i tak naprawdê trudno z ca³¹ pewnoœci¹ powiedzieæ, gdzie nas doprowadzi. Z naszego punktu widzenia jest te¿ dodatkowa kwestia - choæ mamy w ofercie wiele bardzo dobrych Ÿróde³, to chyba jednak nasz¹ najwiêksz¹ si³¹ jest amplifikacja. St¹d tak bardzo nie martwimy siê o zmiany. Przecie¿ ka¿dy, kto bêdzie chcia³ pos³uchaæ dobrej muzyki albo odtworzyæ film z dobrym dŸwiêkiem, bêdzie potrzebowa³ wzmacniacza.

WP: Jaka powinna byæ rola specjalistycznych pism audio?

WI: Jest tyle ró¿nych produktów na rynku, a ludzie zwykle nie s¹ ekspertami w tej dziedzinie, wiêc po prostu potrzebuj¹ pomocy. Dlatego firmy specjalistyczne, takie jak nasza, w du¿ym stopniu zale¿¹ od magazynów, które powinny edukowaæ równie¿ dealerów. Magazyny powinny byæ szczere w tym, co robi¹, i po prostu dobre.

Dobre pisma powinny zajmowaæ siê nie tylko ods³uchami, ale te¿ technik¹, powinny mieæ swoje laboratorium, gdzie mog³yby wszechstronnie badaæ produkty.

WP: A jak Pan myœli, jaki jest w³aœciwy kierunek rozwoju pisma – taki, jak What

Hi-Fi?, z dziesi¹tkami krótkich testów, czy np.

jak w Stereophile’u, z kilkoma, ale pog³êbionymi?

WI: Zacznê inaczej: Stereophile zajmuje siê tylko stereo, i to g³ównie hi-endem, a jest tyle produktów kina domowego na rynku, ¿e nie mo¿na ich ignorowaæ. Z drugiej strony pisma czêsto testuj¹ zbyt wiele produktów naraz, a wydaje mi siê, ¿e przy ograniczonej liczbie dziennikarzy tej bran¿y nie da siê tego na d³u¿sz¹ metê robiæ z dobr¹ jakoœci¹. U nas w Wielkiej

Brytanii redaktorzy wiod¹cych pism pracuj¹ jak maszyny. Przy dobrym balansie, test powinien byæ jednak mo¿liwie dok³adny, bez wzglêdu na to, ile coœ kosztuje.

WP: Chcia³bym te¿ zapytaæ o to¿samoœæ

NAD-a: ostatnie produkty w ca³oœci pochodz¹ z Kanady, ju¿ nie z Wielkiej Brytanii. Czy to oznacza, ¿e NAD nie jest ju¿ angielski?

WI: Nasze produkty projektowane s¹ w kilku miejscach. Mamy grupê in¿ynierów w Kanadzie, mamy te¿ ludzi w UK i mocny zespó³ w Chinach, gdzie nasze produkty s¹ wytwarzane. Tak naprawdê NAD-y powstaj¹ w trzech ró¿nych miejscach. Jeœli jednak popatrzysz na nasz¹ g³ówn¹ broñ, na wzmacniacze, to zobaczysz, ¿e wszystkie nowe urz¹dzenia nosz¹ w tej chwili oznaczenia BEE, a to znowu oznacza, ¿e cz³owiekiem, który stoi za nimi, jest Bjorn Erik

Edvardsen, a wiêc... to Norweg, który najczêœciej mieszka chyba w Wielkiej Brytanii, a jednak du¿¹ czêœæ czasu spêdza w Chinach, gdzie nadzoruje produkcjê. Tak naprawdê nie ma w tym nic niezwyk³ego – NAD to po prostu firma o globalnym zasiêgu.

WP: Czy kolumny PSB s¹ czêœci¹ myœlenia

NAD-a o dŸwiêku?

WI: Absolutnie tak! Nasze urz¹dzenia s¹ projektowane, ods³uchiwane i poprawiane w³aœnie z tymi kolumnami. Stosujemy te¿ inne kolumny, jednak rdzeniem tego procesu s¹ PSB.

I dzia³a to te¿ w drug¹ stronê – Paul Barton, szef

PSB, przy projektowaniu swoich kolumn stosuje amplifikacjê NAD-a.

38

Avalon Ceramic z elektronik¹ Cary.

Design, ceny i brzmienie nie do przeoczenia.

Potê¿ne koñcówki Cary CAD-805 AE, praca w klasie A single-ended, jako lampa steruj¹ca 300B, na koñcu 845 (takie same w Absolucie Unisona).

Pan Koserczyk, konstruktor firmy Pro-Tonsil

(spadkobiercy Tonsila), przygotowa³ now¹ wersjê

Altusów z nowym g³oœnikiem wysokotonowym.

Te kolumny podobno wci¹¿ znakomicie siê sprzedaj¹!

Prezentacja nowoœci polskich producentów.

Kolumny Helene Audio Academy, wzmacniacz Epoca III

Baltlaba, okablowanie Albedo, kondycjonery, listwy sieciowe i kable sieciowe firmy Gigawatt. DŸwiêk wysokiej próby i znakomite wykonanie.

G³oœnikowa czêœæ systemu Lyngdorfa to niepozorne kolumienki DP-1 z otwart¹ odgrod¹. Jak to mo¿liwe... No có¿, wspomaga³y je dwa, ukryte w naro¿nikach pomieszczenia, subwoofery W210.

Elta zaprezentowa³a coœ podobnego do

„projektora akustycznego” Yamahy

– tutaj nazywa siê to Cyfrowa Kolumna

Surround i nosi oznaczenie CKS 2000.

W tym jednorodnym systemie MBL-a znalaz³y siê kolumny MBL 116

Radialstrahler, koñcówki mocy 8011AM, przedwzmacniacz 5011 i dzielony odtwarzacz

1521A + Noble 1511.

System Audioneta

- nowy odtwarzacz

ART G2 z nowym przedwzmacniaczem PRE1

G3, koñcówkami mocy

AMP, dodatkowymi zasilaczami EPS oraz kolumnami Zollera

Imagination-2 Monitor

2008.

Oprócz „go³ych” g³oœników, dostêpne s¹ te¿ gotowe kolumny na komponentach Visatona.

Na zdjêciu model

VIP200T, z metalowym nisko-œredniotonowym i ceramiczn¹ kopu³k¹,

³¹czone zwrotnic¹

6dB/okt.

Debiut - kolumny PMC

EB1 z lini¹ transmisyjn¹ i p³ask¹ membran¹ niskotonowca. Œwietnie przygotowana prezentacja, z porównaniem odtwarzacza

CD i wieloformatowego, nad akustyk¹ pomieszczenia panowa³y du¿e panele firmy 4Sound.

Austriacka firma Log

- wzmacniacz lampowy

Apolog, kolumny Epilog III, kable Translog, a tak¿e

„po¿yczony” napêd CEC-a

TL1 plus przetwornik MF

Tri-Vista 21 – a w sumie dynamika, koherencja, barwa.

DŸwiêk bardzo dobry, chocia¿ raczej kosztowny:

Ÿród³o to odtwarzacz EMM

Labs CDSA, przedwzmacniacz

Audio Research LS 17, koñcówka mocy Audio

Research VS110. Kable –

Kubala-Sosna. G³oœniki przy tym wszystkim to ju¿ pestka – podstawkowe Ushery Be-718 z berylowym tweeterem.

WP: Cz³owiek numer jeden w zarz¹dzie od spraw dotycz¹cych sprzeda¿y Naima pojawia siê w Warszawie...

DG: Sprzeda¿ naszych produktów wzros³a w ci¹gu kilku ostatnich lat nieprawdopodobnie, st¹d nasza wdziêcznoœæ i pomoc w czasie Audio Show. Naszym zdaniem ca³a Europa Wschodnia jest œwietnie wyedukowana pod wzglêdem muzycznym, a rynek audio jest tutaj wielokroæ wiêkszy ni¿ wielu ludzi myœli.

WP: Czy wierzy Pan w powrót dobrych czasów dla stereo?

DG: Mogê spokojnie powiedzieæ o globalnym trendzie, nie tylko europejskim, poniewa¿ sprzedajemy produkty na ca³ym œwiecie.

G³ównym powodem jest chyba to, ¿e ludzie kupuj¹cy kino domowe nie s¹ typem audiofilów, czyli niczego nie apgrejduj¹, rzadko wymieniaj¹ urz¹dzenia na nowe – po prostu chc¹ ogl¹daæ filmy, a muzyki s³uchaj¹ okazjonalnie. A przecie¿ muzyka to zupe³nie inna historia. Kreuje zupe³nie inny œwiat w naszej g³owie, rodzi pasjê. Kiedy ogl¹dasz film raczej nie masz takich “problemów”.

WP: Czy MP3 jest naszym przyjacielem czy wrogiem, czy nas ochroni, czy wykoñczy?

DG: Myœlê, ¿e jest ró¿nica miêdzy pomoc¹ a ochron¹. W tej chwili istnieje sporo nieporozumieñ dotycz¹cych urz¹dzeñ odtwarzaj¹cych

MP3, wielu ludzi s¹dzi, ¿e to urz¹dzenia dla nastolatków. To nieprawda – wiêkszoœæ ludzi kupuj¹cych iPoda to ludzie powy¿ej

25. roku ¿ycia. Wszêdzie na œwiecie, gdziekolwiek spojrzysz, ludzie czegoœ s³uchaj¹. Kiedy wchodzisz w Londynie do metra, niemal nie ma cz³owieka bez s³uchawek na uszach. Równie¿ ludzie po szeœædziesi¹tce. St¹d mówienie o generacji MP3 jest nieporozumieniem. Wiêkszoœæ ludzi, którzy s³uchaj¹ iPoda, robi to przez

³atwoœæ w obs³udze, zarz¹dzaniu plikami i dostêpnoœæ muzyki. Myœlê, ¿e to w du¿ym stopniu wspomaga stereo, pomaga wróciæ ludziom do muzyki.

WP: A jaka jest przysz³oœæ odtwarzaczy opartych o p³yty optyczne?

DG: Zmieni¹ swoj¹ pozycjê wraz z nadej-

œciem nowych technologii w ci¹gu nastêpnych dwóch, piêciu lat. Przygotowaliœmy ju¿ cztery serwery, które nied³ugo wejd¹ do produkcji, dwa bêd¹ dla systemów multiroom, dwa audiofilskie. Wielu ludzi ju¿ lubi wszechstronnoœæ i wygodê serwerów, które dzia³aj¹ jak specjalizowane komputery. A przecie¿ ka¿dy jest ju¿ zaznajomiony z komputerem. St¹d te¿ pomys³ na nasz wzmacniacz Supernait. Mamy do niego pod³¹czony komputer graj¹cy w trybie

Apple iBook. Z komputera wychodzimy sygna³em cyfrowym, a Supernait przetaktowuje dane, tworz¹c naprawdê dobry dŸwiêk.

Pokazujemy w ten sposób, ¿e mo¿na u¿yæ komputera jako serwera. Nie jest on tak dobry, jak odtwarzacz CD, ale jest niez³y. A technologie zwi¹zane z serwerami bêd¹ lepsze i lepsze.

Warto zwróciæ uwagê, ¿e to nie jest dok³adne wyparcie mechanizmów w roli Ÿróde³, bo przecie¿ w ka¿dym serwerze jest szuflada na p³ytê... Co do œci¹gania danych z Internetu, ostatnio ich jakoœæ znacz¹co siê poprawi³a. CD nie zginie ca³kowicie, poniewa¿ z fizycznym noœnikiem wi¹¿e siê coœ, co nazywa siê dum¹ posiadacza, emocje zwi¹zane z trzymaniem p³yty w rêkach, poligrafi¹ itp. Powstanie wiêc pewna subkultura – ma³e firmy bêd¹ wytwarza³y fizyczne dyski dla wymagaj¹cych.

WP: Naim posiada w³asn¹ wytwórniê – czy zamierza umieszczaæ w sieci nagrania wysokiej jakoœci?

DG: W³aœciwie ju¿ to rozpoczêliœmy.

W krótkim czasie zamierzamy udostêpniæ je na naszej stronie w zupe³nie nieskompresowanej formie.

WP: Czy to bêdzie jakoœæ CD, tj. 44,1/16, czy coœ innego?

DG: Bez w¹tpienia bêd¹ to nagrania o d³u¿szej d³ugoœci s³owa ni¿ 16 bitów, mo¿e

24-bitowe. Zwróæ uwagê, ¿e w ten sposób spe³nia siê sen audiofila: bêdzie móg³ zrobiæ sobie kopiê z taœmy-matki. A dziêki temu bêdzie kupowaæ lepsze urz¹dzenia, ¿eby z tego skorzystaæ.

WP: Czy Naim zamierza uruchomiæ produkcjê w Chinach, wzorem wielu innych brytyjskich firm?

DG: Musimy mieæ pe³n¹ kontrolê nad ca³ym procesem. Pewne podzespo³y mog¹ pochodziæ z Chin, jednak ca³oœæ musi byæ sk³adana przez nas.

NaimNaimNaimNaimN

39

REPORTA¯

Xindak siê rozwija - obok tranzystorów i hybryd przygotowa³ ju¿ kilka wzmacniaczy lampowych. Oto urz¹dzenie MT1 na lampach

EL84 w klasycznym push-pullu. A ceny, jak zwykle, niewysokie.

Rzecz, która jeszcze siê u nas nie zadomowi³a - cyfrowe odbiorniki telewizji

DVB. Urz¹dzenie Fergusona HF-8900 HD pracuje z sygna³em HDTV.

Teraz pos³uchaj tego - Polpak Poland wprowadzi³ do oferty amerykañsk¹ firmê g³oœnikow¹ NHT (Now Hear This). Piêkne, wykoñczone lakierem fortepianowym obudowy.

Elektronika lampowa Manley Labs, z koñcówkami

Neo-Classic i przedwzmacniaczem/przetwornikiem Wave.

Jako Ÿród³o odtwarzacz Stibbert oraz gramofon

Bellavista Signature – w³oskiej firmy BlueNote. Kolumny ponownie amerykañskie – Joseph Audio RM 55 LE.

Jedn¹ z ciekawszych, choæ niezmiennie niedrogich kolumn Kody, jest model

K5200 ze wstêgowym g³oœnikiem wysokotonowym.

Stibbert BlueNote w ca³ej okaza³oœci.

Odsprzêgniêcie mechaniczne i koncept

Zero-Clock, polegaj¹cy na eliminacji jittera w specjalnie zaprojektowanym filtrze cyfrowym.

40

WP: Warszawa ostatecznie nie jest centrum œwiata...

AD: Ale otrzymywaliœmy st¹d wiele zapytañ o nasze produkty, i to zarówno od firm, jak i indywidualnych odbiorców, którzy chcieli siê dowiedzieæ wiêcej o produktach, a w szczególnoœci o naszej specjalnoœci - technologii Advance

Transmission Line. Pobyt na Audio Show 2007 tylko wzmocni³ nasze zainteresowanie tym rynkiem – wyraŸnie widaæ, ¿e w Polsce istnieje silna, wibruj¹ca dobr¹ energi¹ scena audio.

WP: Stereo wydaje siê byæ z powrotem na fali?

AD: Znowu mamy do czynienia z naprawdê du¿¹ grup¹ ludzi, dla których muzyka jest istotn¹ czêœci¹ ich ¿ycia. Mo¿esz teraz s³uchaæ gdziekolwiek chcesz, kiedykolwiek chcesz, prosto z telefonu – przecie¿ teraz nikt nie rusza siê z domu bez komórki! Dostêp do muzyki, a tak¿e do informacji o nowych, ma³ych wytwórniach jest teraz nieprawdopodobnie

³atwy, oczywiœcie dziêki Internetowi, i œci¹gniêcie, czego siê chce, nie zajmuje du¿o czasu. Mam pewnoœæ, ¿e to globalny trend, a nie tylko takie gadanie. Poniewa¿ ponad 99 procent muzyki wydawane jest w stereo, a subkultura iPoda tak¿e oznacza stereo, wiêc nic dziwnego, ¿e jest du¿a grupa ludzi, którzy chc¹ potem us³yszeæ swoj¹ muzykê odtworzon¹ przez prawdziwy system. Tak¿e winyl nie wybiera siê na emeryturê, nie tylko ze wzglêdu na brzmienie, ale te¿ z powodu jego mechanicznej, namacalnej natury oraz romantycznego ceremonia³u towarzysz¹cego odtwarzaniu p³yt. No i oczywiœcie tego momentu, kiedy ig³a dotyka p³yty, a na karku je¿¹ siê w³oski.

¯aden inny format nie powtórzy³ tego doœwiadczenia uczestnictwa w czymœ niezwyk³ym.

WP: Czy generacja MP3 mo¿e pomóc audio, czy raczej odwrotnie?

AD: Generacja MP3 ocali nas, jeœli ludzi na sta³e uczyni¹ muzykê czêœci¹ swojego normalnego ¿ycia. Najbardziej wymagaj¹cy z nich bêd¹ oczekiwali czegoœ wiêcej. Tak dzieje siê w innych dzia³ach, z kamerami, samochodami, a nawet kaw¹.

WP: PMC to firma mocno stoj¹ca w sektorze profesjonalnym, ale maj¹ca te¿ osi¹gniêcia na rynku konsumenckim. Macie wiêc dobry ogl¹d obydwu stron. Czy mo¿na powiedzieæ krótko, co je ró¿ni?

AD: Wszystkie nasze kolumny budowane s¹ z dok³adnie wed³ug tych samych za³o¿eñ, z jednym celem – neutralnym dŸwiêkiem.

Uwa¿amy, ¿e dobry g³oœnik powinien dobrze odtworzyæ ka¿dy rodzaj muzyki. Nie jesteœmy zwolennikami konstrukcji, na których dobrze brzmi¹ tylko wokale albo muzyka klasyczna, a np. muzyka taneczna Ÿle. Nie moglibyœmy przecie¿ radziæ naszemu najwa¿niejszemu klientowi, radiu BBC, ¿eby nie grali na antenie muzyki rockowej!

WP: W takim razie dlaczego tak wiele wspó³czesnych nagrañ brzmi koszmarnie?

AD: Sztuka nagrywania w niektórych sektorach wyraŸnie podupad³a, jednak w innych, jak w filmie, jazzie, country, jest coraz lepsza.

Problem polega na tym, kto i czego u¿ywa do nagrywania. W obecnej chwili dostêpne s¹ setki narzêdzi s³u¿¹cych do kszta³towania dŸwiêku

(a s¹ niedrogie) i jeœli realizator zdecyduje siê u¿yæ ich wszystkich, biedny sygna³ nie ma szans.

WP: Dlaczego firma PMC tak mocno postawi³a na obudowê labiryntow¹?

AD: Nasz labirynt nazwaliœmy ATL

(Advanced Transmission Line). Stosujemy liniê przede wszystkim po to, aby zminimalizowaæ zniekszta³cenia na basie. W innych typach obudów zniekszta³cenia te generuj¹ harmoniczne, które podbarwiaj¹ nie tylko niskie dŸwiêki, ale tak¿e œrednicê. Labirynt pozwala te¿ na kontrolê rezonansów obudowy, poniewa¿ znakomicie j¹ usztywnia. Z labiryntu otrzymujemy g³êbszy, szybszy i lepiej definiowany bas – ciœnienie powietrza wytwarzane w linii transmisyjnej trzyma na wodzy g³oœnik niskotonowy w ca³ym spektrum, a nie tylko przy jednej, wybranej czêstotliwoœci, do której jest nastrojony port bas-refleksu. I jeszcze g³adkie opadanie przenoszenia basu, a to oznacza

³atwiejsze umiejscowienie w pomieszczeniu.

Dodatkow¹ zalet¹ tego typu obudowy jest niezmienna charakterystyka przenoszenia, bez wzglêdu na poziom g³oœnoœci – czy to jest ciche s³uchanie noc¹, czy g³oœne w dzieñ, kolumna zawsze zachowuje siê tak samo.